بلاک چین «ترون» (TRON) یکی از پروژههای بزرگ و پرحاشیهی بازار است که همهی ما آن را با اسم ارز دیجیتال ترون و نماد معاملاتی TRX میشناسیم. در حقیقت ترون اسم بلاک چین این پروژه بوده و وقتی صحبت از ارز دیجیتال ترون میشود منظور همان رمزارز «ترونیکس» (Tronix) است که به عنوان ارز محلی این بلاک چین استفاده شده و همانطور که گفتیم در صرافیها با نماد TRX خرید و فروش میشود.
بلاک چین ترون
ترون یک بلاک چین و پلتفرم غیرمتمرکز برای انتشار محتوا و رسانههای مختلف است که بسیاری از امکانات بلاک چینهای دیگر مثل «اتریوم» (Ethereum) را در خود دارد. هدف از ساخت این بلاک چین، محیا کردن مکانی امن و بیواسطه برای تولیدکنندگان محتوا بوده به گونهای که به صورت مستقیم با کاربران خود ارتباط داشته باشند و هیچ عامل خارجی در این ارتباط دخالت نداشته باشد.
مشکلی که بسیاری از تولیدکنندههای محتوا در اینترنت با آن مواجه هستند این است که شرکتهای جانبی بخش اعظمی از درآمد آنها را برای خود برمیدارند. برای مثال یک تولیدکنندهی محتوا را در نظر بگیرید که ویدیو درست کرده و آنها را در پلتفرمی مثل «یوتیوب» (Youtube) به اشتراک میگذارد. در این شرایط درآمدی که این ویدیو ایجاد میکند به صورت کامل در اختیار تولیدکنندهی آن قرار نمیگیرد و شرکت گوگل که سازندهی یوتیوب است بخش زیادی از آن را به عنوان کارمزد خود برمیدارد.
این مشکلی است که ترون از همان ابتدا با هدف حل آن ایجاد شد و تلاش کرد با استفاده از فناوریهایی مثل بلاک چین، «قراردادهای هوشمند» (Smart Contracts)، «برنامههای غیرمتمرکز» (Decentralized Applications) یا به اختصار dApps و مفاهیم دیگر این ایده را عملیاتی کند.
البته این روزها که چندین سال از آن زمان میگذرد خیلی سخت میتوان گفت که ترون به اهداف اصلی خود رسیده است. در حقیقت هرکسی که یک نگاه گذرا به اکوسیستم ترون داشته باشد خیلی زود میفهمد که ترون از اهداف و ادعاهای ابتدایی خود دور شده و در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری شبیه سایر بلاک چینهای مشابه مثل اتریوم شده است.
دلیل آن هم واضح است. بلاک چین ترون هم مانند اتریوم و بیشتر پروژههای این مدلی از قراردادهای هوشمند پشتیبانی میکند و برای همین برنامههای غیرمتمرکز زیادی روی آن ایجاد شده است. برای کسانی که اطلاع ندارند باید بگوییم که منظور از قراردادهای هوشمند کدهای برنامهنویسی شدهای هستند که میتوان آنها را روی بلاک چین پیادهسازی کرد. همچنین برنامههای غیرمتمرکز چیزی شبیه برنامههای کامپیوتری معمولی هستند که هر کدام با هدف خاصی ایجاد شدهاند. با این تفاوت که این برنامهها از یک یا چند قرارداد هوشمند تشکیل شده و روی بلاک چین میزبانی میشوند و برای همین از تمام مزایای این فناوری بهرهمند هستند.
ویژگی های پروژه ترون
بلاک چین ترون که البته میتوان آن را تران هم خواند، چند ویژگی منحصر به فرد دارد که آن را از سایر پروژههای بازار ارزهای دیجیتال متمایز میکند.
اولین ویژگی ترون سرعت بالای تراکنشهای آن است. به دلیل اینکه ترون از نوع خاصی از مکانیزم اجماع «اثبات سهام» (Proof of Stake) به نام «اثبات سهام اعطایی» یا «اثبات سهام واگذارشده» (Delegated Proof of Stake) استفاده میکند، قادر است در هر ثانیه تا ۲ هزار تراکنش را تایید کند. این رقم در بیت کوین تنها ۷ و در اتریوم ۵۰ تراکنش در هر ثانیه است. علاوه بر این تایید نهایی هر تراکنش در ترون تنها ۳ ثانیه طول میکشد که بسیار مناسب هدف اصلی این بلاک چین یعنی فعالیت به عنوان پتلفرمی برای انتشار محتوا و رسانه است.
موضوع دیگر امکانات و کاربردهای زیاد شبکهی ترون است. پشتیبانی از قراردادهای هوشمند در کنار سرعت بالای تایید تراکنشها و کارمزدهای بسیار کم باعث شده تا این بلاک چین میزبان خیل عظیمی از برنامههای غیرمتمرکز باشد. از پلتفرمهای وامدهی و سپردهگذاری گرفته تا صرافیهای غیرمتمرکز، بازیهای بلاک چینی و غیره همگی در این بلاک چین یافت میشود. حتی همین چند وقت پیش بود که ترون از استیبل کوین الگوریتمی خود نیز رونمایی کرد که البته به دلیل شباهت زیاد به پروژهی شکستخوردهی «ترا لونا» (Terra Luna) با حاشیههای زیادی همراه بود.
ارز دیجیتال TRX
همانطور که اشاره کردیم منظور از ارز دیجیتال ترون یا تران همان رمزارزی است که با نماد TRX آن را میشناسیم و اسم کامل آن ترونیکس یا ترانیکس است. حداکثر موجودی این رمزارز تعداد ۱۰۰ میلیارد واحد است که در حال حاضر چیزی حدود ۹۲ میلیارد واحد از آن در گردش است.
بالاترین قیمتی که رمزارز ترون به خود دیده در همان ماههای اول انتشار خود بود که توانست تا ۰.۳ دلار برسد. در حال حاضر نیز در زمان نگارش این مقاله، ترون در اطراف 0.08 دلار خرید و فروش شده و از نظر ارزش بازار در رتبهی دهم قرار دارد.
تاریخچه کوتاه ترون
تاریخچهی ترون از اوایل سال ۲۰۱۷ میلادی آغاز میشود. در این تاریخ آقای «جاستین سان» (Justin Sun) سازمانی غیرانتفاعی را در سنگاپور به نام «بنیاد ترون» (TRON Foundation) تاسیس کرد که هدف از ایجاد آن آماده کردن زیرساختها برای غیرمتمرکز کردن اینترنت بود. حتی شعار پروژه هم تا همین امروز «اینترنت را غیرمتمرکز کن» باقی مانده است.
در همان سال بنیاد ترون توانست از طریق استراتژی «عرضه اولیه سکه» (Initial Coin Offering) یا به اختصار ICO چیزی حدود ۷۰ میلیون دلار سرمایهي اولیه از علاقهمندان به پروژههای نوظهور بازار ارزهای دیجیتال و بلاک چین جذب کند.
به لطف این جذب سرمایهي موفق در عرض ماههای بعدی مراحل توسعهی پروژه به خوبی پیش رفت و شبکهی اصلی ترون در ماه مارس ۲۰۱۸ رسماً شروع به کار کرد. در آن زمان ترون به عنوان یک توکن از نوع ERC-20 و روی بلاک چین اتریوم فعالیت میکرد اما طولی نکشید که بنیاد ترون تصمیم گرفت از بلاک چین رسمی خود رونمایی کند و کاملاً از اتریوم مستقل شود.
یک ماه بعد بنیاد ترون خبر خرید پلتفرم «بیت تورنت» (BitTorrent) را که یک شبکهی همتابههمتا برای به اشتراکگذاری فایلهای بزرگ بود، اعلام کرد.
همین خبرها باعث شد که در کمتر از دو سال ارز دیجیتال ترون به ارزش بازار ۱.۶ میلیارد دلاری رسیده و خود را به عنوان یکی از ۱۰ رمزارز برتر بازار از این نظر به همگان معرفی کند.
جاستین سان و پروژهی ترون مدتی را بدون خبر و حاشیهي خاصی سپری کردند تا اینکه همین چند ماه پیش خبر ایجاد استیبل کوین الگوریتمی شبکهي ترون با نام USDD پخش شد و حاشیههای زیادی را به وجود آورد.
چند نوسان بزرگ ارز ترون
ترون که در اواخر سال ۲۰۱۷ میلادی منتشر شده بود توانست تنها در عرض چهار ماه و در اولین روزهای ژانویهی سال ۲۰۱۸ سقف قیمتی ۰.۳ دلاری را به ثبت برساند که البته این رشد شگفتانگیز خیلی زود به دلیل ریزش بیت کوین روند نزولی به خود گرفت. به طوری که ترون در فوریه همان سال تا ۰.۰۵ دلار هم پایین آمد. با این حال در آن زمان به خاطر شایعات مربوط به خرید سایت محبوب دانلود و به اشتراکگذاری تورنت، یعنی بیت تورنت، توسط ترون باعث شد که قیمت این رمز دوباره رو به بالا حرکت کرده و محدودهی ۰.۱ دلاری را لمس کند.
علاوه بر این، در طول این مدت قیمت رمزارز ترون چندین بار دیگر به خاطر فعالیتهای تبلیغاتی خود جاستین سان با رشد رو به رو شده است. برای مثال در سال ۲۰۱۹ جاستین سان توانست با پیشنهاد رقم ۴.۵ میلیون دلاری برندهی مزایدهی شام خوردن با «وارن بافت» (Warren Buffet) که یکی از موفقترین سرمایهگذاران تاریخ است، شده و باعث دیده شدن اکوسیستم ترون شود.
رشد بزرگ دیگر ترون در سال ۲۰۲۱ میلادی و همزمان با روند صعودی بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال شکل گرفت. اوج این روند صعودی زمانی ثبت شد که خبر همکاری ترون با دولت چین برای کمک به پیشرفت فناوریهای بلاک چینی در این کشور مخابره شد و ترون توانست خود را تا ۰.۱۸ دلار هم بالا بکشد.
چندی بعد و به خاطر پخش خبرهای منفی در مورد پروژهی ترون از جمله حذف شدن این رمزارز از صرافی «ایتورو» (eToro) به خاطر قوانین دولتی و همچنین استعفای جاستین سان از سمت مدیرعاملی شرکت، قیمت ترون دچار افت شد.
با همهی این پستی و بلندیها ترون توانسته تا به امروز قیمت خود را بالای ۰.۰۵ دلار نگه داشته و حتی به دلیل انتشار استیبل کوین USDD عملکرد بهتری نسبت به سایر رمزارزها داشته باشد.
بنیانگذار ارز دیجیتال ترون
همانطور که اشاره کردیم بنیانگذار ترون آقای جاستین سان است. او که در اصل یک کارآفرین چینی است قبل از ایجاد ترون به عنوان نمایندهی ارشد «ریپل» (Ripple) در چین شناخته میشد. نکتهی جالب در مورد جاستین سان این است که در سال ۲۰۱۷ نسخهی چینی مجلهی معتبر «فوربس» (Forbes) او را در لیست ۳۰ کارآفرین برتر زیر ۳۰ سال خود قرار داده بود.
در اواخر سال ۲۰۲۱ آقای سان برای نشان دادن اینکه چقدر روی فلسفهی غیرمتمرکز بودن اینترنت جدی است از سمت خود به عنوان مدیرعاملی ترون استعفا داد تا این پروژه بتواند به شکل یک «سازمان خودمختار غیرمتمرکز» (Decentralized Autonomous Organization) یا به اختصار DAO به فعالیت خود ادامه دهد. بدین ترتیب هر تصمیم و تغییری که بخواهد در پروژه اعمال شود باید ابتدا در بین همهی اعضای دارای حق رای به رایگیری گذاشته شده و در صورت موافقت اکثریت به تصویب برسد.
نکتهی جالب توجه دیگر در مورد جاستین سان این است که او حضور پرسروصدایی در شبکههای اجتماعی دارد و محال است اتفاقی در حوزهی ارزهای دیجیتال بیافتد و جاستین سان نسبت به آن بیتفاوت باشد.
حاشیههای ترون و جاستین سان
مانند هر پروژهی بزرگ دیگر، ترون و خالق آن جاستین سان هم از شر حواشی و شایعات فراوان در امان نماندهاند. از همان اوایل معرفی پروژهی ترون فعالان این حوزه بارها مدعی شدند که توسعهدهندگان ترون در نگارش مقالهی معرفی اصلی این پروژه و همچنین کدهای برنامهنویسی آن از پروژههای دیگر الهام گرفته و حتی کپیبرداری کردهاند و بدتر از آن به هیچکدام از منابع خود هم اشاره نکردهاند.
علاوه بر این در سال ۲۰۱۹ میلادی گروه امنیت سایبری «هکر وان» (HackerOne) اعلام کرد که کدهای اصلی ترون دارای یک مشکل امنیتی بزرگ است که با استفاده از آن میتوان کل سیستم ترون را مختل کرد.
چندی پیش نیز تنها چند هفته بعد از انتشار استیبل کوین USDD توسط بنیاد ترون که قرار بود هر واحد از آن با ۱ دلار برابر باشد، به دلیل ریزش بیت کوین برای چند روز با افت قیمت روبهرو شد و البته توانست بعدها دوباره با ۱ دلار برابر شود. این استیبل کوین به دلیل شباهت فراوان به استیبل کوین شکستخوردهی پروژهی لونا که ارزش خود را از دست داد، حاشیههای زیادی را به همراه داشته است.
خرید ترون از فرهاد اکسچنج
برای خرید ترون میتوانید از بخش تبادل حرفهای صرافی فرهاد اکسچنج استفاده کنید. در این صرافی با سابقه که فعالیت خود را از سال ۸۳ آغاز کرده، امکان خرید TRX با پرداخت ریالی و سایر ارزهای پشتیبانی شده وجود دارد و برای همین از داخل ایران هم میتوان بدون دردسر ترون خرید.
برای این کار تنها کافی است وارد سایت رسمی فرهاد اکسچنج شده و بعد از ثبت نام و احراز هویت وارد بازار ترون در مقابل ریال شوید. بدین ترتیب میتوانید سفارش خرید خود را ثبت کرده و منتظر تکمیل آن شوید. صرافی فرهاد اکسچنج با بهرهگیری از روشهای نوین و مطمئن امکان نگهداری از ترونهای خریداریشده را در کیف پول داخلی خود فراهم کرده است. با این حال اگر هم تمایل داشته باشید میتوانید با چند کلیک رمزارز ترون خود را به کیف پول دیجیتالتان منتقل کنید.